شبیه سازی و ارزیابی اثرات انتقال آب از سد تالوار بر آبخوان دشت همدان - بهار

دشت همدان – بهار با مساحت تقریبی 2500 کیلومتر مربع در دامنه ی شمالی ارتفاعات الوند واقع شده است. طی سالهای اخیر در اثر برداشت های بیش از حد و خشکسالی، سطح آب زیرزمینی در این منطقه دچار افت گردیده است؛ در این راستا طرح آب رسانی از سد تالوار به این دشت در دست اجراست. هدف از اجرای این طرح تأمین بخشی از نیاز آبی منطقه، و جلوگیری از ادامه افت سطح آب در این منطقه می باشد. لذا در این تحقیق با استفاده از کد کامپیوتری مادفلو و رابط کاربری جی ام اس، به بررسی تأثیر اجرای این طرح بر آبخوان این دشت پرداخته شده است. برای این منظور با استفاده از داده و اطلاعات موجود از دشت، مدل ریاضی آبخوان اصلی دشت تهیه گردیده و از داده های سطح آب مهرماه 1387 در حالت پایدار و آبان ماه 1387 تا مهرماه 1388 در حالت ناپایدار برای واسنجی مدل استفاده شد. در مرحله واسنجی از کد کامپیوتری پِست برای تخمین مقادیر مجهول ضریب هدایت هیدرولیکی در حالت پایدار و مقادیر ضریب آبدهی ویژه در حالت ناپایدار استفاده گردید. سپس برای صحت سنجی مدل از داده و اطلاعات آبان ماه 1388 تا مهرماه 1389 بهره گرفته شد و بعد از تأیید اعتبار و صحت مدل تهیه شده، سه سناریوی مدیریتی ارائه و نتایج اجرای آنها توسط مدل مورد ارزیابی قرار گرفت. سناریوی اول با فرض ادامه روند برداشت کنونی از آبخوان، طراحی و اجرا گردید؛ که نتایج این سناریو حاکی از ادامه ی افت سطح آب در منطقه مورد مطالعه بوده، که تا مهرماه 1394 به بیش از 5/2 متر نیز می رسد. سناریوی دوم مدل با فرض اجرای طرح آبرسانی از سد تالوار و توقف برداشت آب زیرزمینی از چاه های آب شرب طراحی شد و مدل با این شرایط اجرا گردید. در پی اجرای این سناریو، یک سال پس از اجرای طرح آبرسانی، در قسمت های مرکزی آبخوان، افت سطح آب متوقف گردیده و میانگین سطح تراز آب زیرزمینی محدوده مدل سازی تا 80 سانتیمتر بهبود می یابد. سناریوی سوم با فرض استفاده تلفیقی به منظور تأمین آب شرب طراحی و اجرا گردید. نتایج نشان می دهد که با تأمین 60 درصدی آب شرب از محل این طرح می توان انتظار داشت که افت سطح آب متوقف گردد. ولی در صورتی که سهم آب ورودی از محل طرح کمتر از این میزان باشد، فقط می تواند شیب افت هیدروگراف معرف سطح آب منطقه را کاهش دهد. در نهایت نیز یک روش نوین برای تحلیل روند هیدروگراف معرف سطح آب زیرزمینی باکاربرد مدیریتی ابداع گردید و با استفاده از آن، وضعیت روند هیدروگراف معرف سطح تراز آب منطقه مطالعاتی، برای کمک به امر انتخاب سناریوهای مدیریتی، مناسب مورد ارزیابی قرار گرفت.